باطل کردن سند ملک بدون حکم دادگاه

« باطل کردن سند ملک بدون حکم دادگاه » : شاید بهتر است که اینطور عنوان را مطرح کنیم که در چه مواردی در ابطال سندهای مالکیت املاک و خانه نیازی به حکم دادگاه نیست و اینکه برای باطل کردن اینگونه اسناد حتما باید حکم دادگاه صادر شود و به رای دادگاه متوسل شد. با همه اعتباری که برای ثبت ملک و سند مالکیت وجود دارد در مقام عمل دیده شده است که گاهی ثبت ملک بدون رعایت مقررات قانونی انجام میشود و گاهی نسبت به یک زمین و یا خانه ، اسناد مالکیت معارض صادر میگردد و گاهی نیز بر اثر اشتباه ماموران ثبت یا دیگران ، در ثبت املاک و صدور اسناد مالکیت ، اشتباه میشود و  همچنین شخصی با سو استفاده از قوانین ، اراضی موات و اموال عمومی و انفال و موقوفات را به ثبت رسانده اند. گاهی هم ضرورت زمان و مصالح اجتماعی و اقتضای ابطال سند املاک و اسناد و مالکیت را مینماید. این وقایع که به نسبت قابل ملاحظه ای رخ داده و میدهد همراه با مصالح اجتماعی ذکر شده ، اقتضا داشته و دارد و راهی برای اصلاح یا ابطال اسناد مالکیت اشتباهی یا مخالف قانون اندیشیده شود. رویه های قضایی و قوانین اصلاحی مصوب ، طرقی برای آن پیش بینی نموده اند.

بطور کلی گاهی ابطال ثبت و سند مالکیت یا اصلاح آن با حکم دادگاه انجام میشود و گاهی بدون حکم دادگاه.در موارد زیر باطل کردن سند ملک بدون حکم دادگاه انجام میشود:

1. ابطال سند مالکیت به حکم قانون : در مواردی که مقتضیات اجتماعی مانند  اصلاح اراضی و تقسیم اراضی بین زارعین و یا مصالح اجتماعی مانند حفظ جنگل ها و مراتع و منابع طبیعی و یا جهات شرعی مانند حفظ موقوفات و عمل بر طبق نیات وقف کنندگان ایجاب نماید ، با وضع قوانین لازم ، دستور ابطال ثبت و اسناد مالکیتی که بنام اشخاص صادر شده است داده میشود.بعضی از این قوانین مانند قانون ابطال اسناد مالکیت رقبات موقوفه ، دادگاها را مامور میکند که مثلا پس از احراز این که مورد ثبت قبلا موقوفه بوده است ، سند مالکیت صادر شده به نام اشخاص و ثبت رقبه را به عنوان مالکیت ابطال نماید و برخی دیگر از آنها مانند قانون ملی شدن جنگلها و منابع طبیعی و قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع به ادارات ذیربط اختیار میدهد که منابع طبیعی را تشخیص و دستور ابطال اسناد آنها را صادر کنند.در این موارد سازمان ثبت مکلف است که طبق درخواست آن مراجع، ثبت و سند مالکیت صادر شده را ابطال نماید و این اقدام بدون احتیاج به حکم دادگاه صورت میگیرد.
2. ابطال ثبت و سند مالکیت معارض به وسیله اداره ثبت ، دومین مورد در مبحث باطل کردن سند ملک بدون حکم دادگاه : هرگاه طبق تشخیص هیئت نظارت نسبت به ملکی کلا یا بعضا اسناد مالکیت معارض صادر شده باشد ، خواه تعارض نسبت به اصل ملک باشد خواه نسبت به حدود یا حقوق ارتفاقی آن ، سند مالکیتی که ثبت آن موخر است ، سند مالکین معارض نامیده میشود. بنابراین اگر تاریخ ثبت دو سند مالکیت متفاوت باشد، آن که تاریخش موخر است ، سند مالکیت معارض است و اگر تاریخ ثبت دو سند یک روز باشد ، سند مالکیتی که شماره ثبت آن بیشر است (موخر الثبت) سند معارض خواهد بود.

سوال : هیئت نظارت چیست؟
یکی از هیئت های مهمی که در اداره ثبت تشکیل میگردد، هیئت نظارت هست.طبق ماده 6 اصلاحی سال 51 قانون ثبت :«برای رسیدگی به کلیه اختلافات و اشتباهات مربوط به ثبت اسناد و املاک،در مقر هر دادگاه استان، هیئتی بنام هیئت نظارت مرکب از رییس ثبت استان یا قائم مقام او و دو نفر از قضات دادگاه استان به انتخاب وزیر دادگستری ، تشکیل میشود.هیئت مزبور به کلیه اختلافات و اشتباهات مربوط به امور ثبتی در حوزه قضایی استان رسیدگی مینماید.برای این هیئت یک عضو علی البدل از قضات دادگستری یا کارمندان ثبت مرکز استاناز طرف وزیر دادگستری تعیین خواهد شد.» حال که با هیئت نظارت آشنا شدیم و مفهوم سند مالکیت معارض را درک کردیم، در ادامه مبحث باطل کردن سند ملک بدون حکم دادگاه به این میپردازیم که سند معارض به چه سرنوشتی دچار میشود:

1. ادارت و واحدهای ثبتی مکلفند به محض اطلاع از صدور اسناد معارض ، مشخصات سند معارض و سند ثبت مقدم (اولین سند ) را طی بخشنامه ای به دفاتر اسناد رسمی حوزه خود ابلاغ نمایند.
2. گزارش کار را به نحوی که هیچگونه ابهامب در آن نباشد به هیئت نظارت ارسال دارند.
3. درصورتیکه هیئت نظارت یا شورای عالی ثبت در تجدید رسیدگی وقوع تعارض را محرز بداند ، اداره ثبت مکلف است مراتب را کتبا به دارنده سند مالکیت معارض ( موخر الثبت ) ابلاغ و به او اخطار کنند که ظرف مدت دوماه از تاریخ ابلاغ قانونی اخطاریه ، به دادگاه حقوقی صلاحیت دار محل وقوع ملک مراجعه و گواهی اقامه دعوی را به اداره ثبت محل تسلیم و رسید اخذ نماید.
4. در صورتیکه دارنده سند مالکیت معارض ظرف دوماه از تاریخ ابلاغ اخطاریه به دادگاه محل وقوع ملک مراجعه نکند و گواهی طرح دعوا را به اداره ثبت محل تسلیم و رسید اخذ ننماید و دارنده سند مالکیت مقدم ، گواهی عدم طرح دعوی را از مراجع صالحه دریافت و در مدت مزبور تقدیم نماید ، اداره ثبت مکلف است که سند مالکیت معارض را نسبت به مورد تعارض ابطال و مراتب را در ستون ملاحظات ثبت ملک در دفتر املاک قید و به دارنده سند مالکیت مزبور و دفاتر اسناد رسمی حوزه خود پیرو بخشنامه قبلی اعلام نماید و این تنها موردی است که اداره ثبت بدون حکم دادگاه راسا سند مالکیت را باطل میکند.

از اینکه با مبحث « باطل کردن سند ملک بدون حکم دادگاه » با ما همراه بودید کمال تشکر را داریم.

دفتر وکالت مریم شایق شما همشهریان عزیز یزدی برای انجام امور حقوقی در یزد اعم از گرفتن وکیل در یزد و استفاده از خدمات وکیل در یزد ، گرفتن مشاوره حقوقی در یزد و همچنین استفاده از خدمات تهیه و تنظیم قرارداد در یزد ، توسط تیم وکالت خانم مریم شایق و همچنین بهره مندی از سایر خدمات تخصصی وکالت اعم از وکالت در دعاوی حقوقی در یزد ، وکالت در دعاوی کیفری در یزد ، وکالت در دعاوی ملک و املاک در یزد ، وکالت در دعاوی خانواده در یزد ، خدمات مشاوره حقوقی در یزد ، بررسی حضوری و آنلاین ( سامانه عدل ایران) و تهیه و تنظیم لایحه ، با ما تماس حاصل فرمایید. تلفن دفتر :  ۳۶۲۹۲۰۴۳-۰۳۵               همراه : ۰۹۱۲۲۰۲۶۲۰۵